Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Ama hukukun öngördüğü düzen, fiilen gerçekleeğlenceli bir düzen bileğildir. Hukuk, maşer süresince insanların bihakkın kesinlikle davrandıklarını bileğil, kesinlikle davranmaları gerektiğini gösterir. Hukuk, namına uyulmak ve uygulanmak için vardır. Türe kıymeti zımnında, insanlar arası ilişkileri bir düzene vurunmak, sosyal dirimın gerçekleşmesini elde etmek gerek. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren kişinin önsına akseptans edilmesi ve uyulması gereken, mutlaka namuslu kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabil, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle maşer süresince insanların çizi ve davranışlarının dostluk kurallarına uymaması, her saat mümkündür. “İşte dostluk, sima davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana gelen bir tip, bir bütündür.” İnsan-sima, sima-natür ilişkilerinin insanlığın eş çıkarı ve huzuru için evrensel ilkelerle güvence şeşna hileınmasıdır. Hukuk, insaniyet seviyesi için göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birçok düşünüm ortaya atılıtır. Bunlar kaynağı: tanrı, derslik çıkarları, maşer sözleşmesi, natür ve insanlar olarak belirten gözlerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun umumi menfaatini veya fertlerin ve toplumun eş iyiliğini elde etmek maksadıyla konulmuş olan ve amme gücüyle desteklenen kaide, kazanç ve seçimın kâffesidür. Elan yaygın bir teşhismıyla dostluk, adalete yönelmiş sosyal yaşlakin düzenidir. Hukuk Sözcük Mazmunı Hukuk kelimesi Arapça “kazanç” kökünden hasılat ve kazanç kelimesinin çoğkebir olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Fellahçda “kazanç” kelimesinin çoğkebir “ah’kak”tır. Türk Kıstak Kurumu’na göre dostluk kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yapmış oldurım gücünü belirleyen yasaların kâffesidür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” mazmunı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, hukuk mazmunında da kullanılır. Beceri Mazmunı Hukuk dönemden döneme değiştiği için hala doyurucu bir teşhism strüktürlamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun teşhismını aramaktadırlar” der. Hasetmüzde en çok akseptans edilen teşhismı ise: “Belli başlı bir zamanda belli başlı bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması mevki zoruna (müeyyide) rabıtlanmış kurallar kâffesidür.” Bilimsel bir disiplin olarak dostluk, kendi süresince üs olarak ikiye ayrılır. Genel olarak hukukun kişiler arası ilişkileri süje düz kısmına Özel Hukuk, kişiler ile mevki veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Halk Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Hukuk, Tecim Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna ödenek Esas Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku amme hukukunun başlangıçlıca alt dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku vesair toplumu aranjör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik mevki tarafından güvenceye hileınmış ve cebri yapmış oldurımlara malik olmasıdır. Hukuk kuralları sima davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun mesabe hükümlarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sebebiyle mümasil nitelikteki birlik durumlarda uygulanması katkısızlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Hukuk düzında yapmış oldurım amme gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek için kullanılır. Hukuk düzenini katkısızlamayı ve korumayı lakinçlayan yapmış oldurımlar gene dostluk düzeninin öngördüğü şekilde yerine getirilir. Maddi ve manevi yapmış oldurımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yapmış oldurımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken manevi yapmış oldurımlar bu durumları çelmek için kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, hapishane ve finans cezaları; esas hukukunda siyasetten men, kazanç metres; vergi hukukunda vergi ve kaçakçılık cezaları kabil ayrımlı dostluk dallarında ayrımlı yapmış oldurımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ilgili çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız icabında; şuuri bir irade olarak gören kuramlar, irade dışı olarak gören kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların birtakımlar felsefik bileğil ortaya konduğu devrin sorunlarını çözmek veya politik gözleri dostluk biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali adalet olan dostluk, umumi olarak şu şekilde teşhismlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş sosyal bir yaşlakin düzenidir.” Bu teşhismdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu yerine getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kılgısal yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun sosyal dirimı düzenleyip insanların barış ve güvenlik süresince bir arada yaşamalarını katkısızlamaktır. 2. Teamül Yarar (Sosyal İhtiyaçların Hakkındalanması) Hukukun kılgısal amacını, sosyal gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile maşer süresince canlı insanların, birbirleri ile inşa etmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, psikolojik bir varlık olarak insanın strüktürsından meydana gelen ihtiyaçlarını önlamaya çhileışır. Hukuk bu fonksiyonu ile doğum, tezevvüç, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir dostluk düzeni dirimın üs gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanın katıksız strüktürsına ve bundan gelecek gelen gereksinimlerine isabetli cereyan etmek zorundadır. Hukuk önemli ölçübile, iktisadi gerçeklere bile ilişkindır; iktisadi gereksemelara uymalı ve onları önlamalıdır. 3. Türe Hukuk bu fonksiyonu ile belli başlı bir yapılanma şeşna aldığı sosyal gereksinimlerı, özü salt bir denklik düşüncesi olan adalet ölçüsüne vurarak essah kimliğini kulaklıır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kesik teşhismıyla adalet, “bir denklik düşüncesi”dir. “Türe, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) cereyan etmek üzere dü ayrımlı anlamda kullanılır. Türe esasta ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, fazilet, fazilet mazmunında kişisel bir özelliği deyimler. Eş her saat haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni toka etmek yolunda geceli gündüzlü ve bileğçalışmamez bir çaba gösterir. İşte bu çizi ve çabayı gösteren adalet, özne (süje) ile ilgili oluşundan ötürü öznel (sübjektif) adalet olarak nitelenir. Bir fazilet olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir adalet nosyonı vardır. Nesnel adalet, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin müşahhas durumlarda gerçekleştireceği ilişik biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte dostluk düzında hukuki mesabe olarak sözcük konusu olan adalet bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü dostluk, insanlar arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve algılanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar kâffesidür.” Toplum içindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini içermiş kurallar birlikü olarak dostluk, bu bileğerlendirmelerde adalet ölçüsünü kullandığı ve çalıştırmak yerinde bulunmuş olduğuna göre, adaletin sonunda, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında adalet acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Bulunan dostluk ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü adalet nosyonı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün dostluk sistemine ve sistemlerine egemen mevcut, nesnel ve salt bir mesabe niteliğindeki adalettir. Hukuk bir maşer düzenini içerir. Hukukun varlık sebebi bile adalettir; lüzum bulunan düzeni sakınmak, gerekse onu bileğçalışmatirmeyi meşrulaştırmak için her saat adalete başlangıçvurulur. Nesnel ve kanun üstü adalet hukukta önmıza oturmuş dostluk düzenlerinin asli örneği, olması gereken dostluk mazmunında dostluk idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile adalet, bulunan dostluk düzenlerinin namına isabetli olup olmadığı açısından bir mesabe ve yorum ölçüsü olur. Gene bu özelliği ile adalet, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun sahileştirmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile müspet ve negatif önlıklı ilişkilerde mevcut bu üç fonksiyon denge süresince olduklarında, adil bir dostluk düzeninin gerçekleşmesi katkısızlanır. Olağan olarak bütün dostluk normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak dostluk, hem adaleti gerçekleştirecek, hem sosyal yaşlakin uyacak, hem bile bu sosyal dirimın barış süresince sürebilmesi için bir düzen görünümünü katkısızlamaya çhileışacaktır.
